Hemen her gün duyduğumuz ama anlamını belki bir çoğumuzun bilmediği bir ifade sürdürülebilirlik. Nedir bu sürdürülebilirlik? Sürdürülebilir ürün nedir? Sürdürülebilir marka nedir?
Aklımıza ilk gelen, bir ürünün doğa dostu olması, atıksız olması olabilir. Çok yanlış olduğunu söyleyemeyiz. Ama sürdürülebilirlik çok daha büyük, çok daha kapsamlı bir ifade. Sürdürebilmek, asıl olarak bir şeyin devamlılığını sağlayabilmek anlamına geliyor. Bu tabii ki genel ve en sık kullanılan manada doğanın ve doğal kaynakların sürdürülebilirliği anlamına geliyor. Farklı kullanım alanları da olabilir, örneğin bir işin sürdürülebilirliği gibi. Bunlar bu yazımızın konusunun dışında kalıyor.
İfade basit ve anlaşılabilir olsa da iş hangi ürün sürdürülebilirdir sorusuna gelince bir çok gri alan ortaya çıkıyor. Bu ürünün elde edildiği hammaddeler, hammaddelerin doğadan çıkarılış şekli, çıkarılırken doğaya bıraktığı etki, hammaddenin doğada ne kadar bulunduğu, bulunmamasının, tükenmesinin yaratacağı sıkıntılar, ürünün üretilme süreci, üretilme süreci boyunca ortaya çıkan yan ürünler, son ürünün doğaya bıraktığı etki, bu ürünün kullanım şeklinin doğaya bıraktığı etki ve belki de burada belirtmeyi unuttuğumuz başka bir çok değerlendirme noktası bulunuyor. Yani bir ürün doğal olunca aynı zamanda sürdürülebilir olmuyor.
Örneğin palm yağı doğal bir ürün fakat palm yağı üretilmek üzere çok büyük alanlardaki değerli tropik ormanların talan edilmesi ve içerisindeki vahşi yaşamın sonlandırılması sebebiyle sürdürülebilir bir ürün değil. Aynı şekilde, ton balığı da avlanırken doğaya ve diğer canlılara verilen zarar, ekolojik dengenin bozulması gibi sebeplerle sürdürülebilir bir ürün değil. Bakın burada mesele ton balığı değil, ton balığının vahşice ve küresel ihtiyacı karşılamak için aşırı miktarda avlanılması ve bu sırada diğer deniz canlılarına verilen zarar nedeniyle sürdürülebilir değil. Bu açıdan bakıldığında hiç bir endüstriyel hayvansal besin sürdürülebilir değildir. Çünkü sağladığı katkıya oranla çok fazla kaynak tüketir.
Bu nedenle herkesi "sürdürülebilir" kelimesini gördüğünde tekrar düşünmeye davet ediyorum. Özellikle tekstil endüstrisinin bol keseden kullandığı bu ifadeyi gördüğümüzde yukarıda bahsettiğimiz gri alanları değerlendirelim.
En sürdürülebilir ürün, hiç alınmayan üründür bunu bilelim. Sürdürülebilirlik, tüketimi azaltmakla başlar!